Gastblog: Vol verwachting klopt ons hart?

Het moet niet gekker worden hier bij Elders Leven! Alweer een gastblog. Voorheen Geldnerd, voormalig rijksambtenaar en politiek cynicus commentator, laat zijn licht schijnen over het nieuwe kabinet. Lees mee en huiver!
Heel lang geleden gingen we naar de stembus. Er kwam iets uit wat heel ingewikkeld was. Een meneer die de afgelopen decennia vooral uitblonk in schreeuwerig populisme en weinig verbindende uitspraken, en die daarnaast vooral uithangbord is voor de waterstofperoxide-industrie, kreeg de meeste stemmen. Een meneer met een partij die letterlijk een eenmansbedrijf is. Iets dat ik bijzonder vind in een parlementaire democratie, maar goed. De kiezer heeft gesproken. En de kiezer heeft altijd gelijk.
Er was ook nog de Partij van de Boze Tractorrijders, opgericht door de agro-industrie en voor de bühne geleid door een voormalig meisje van de communicatie-afdeling. En de Partij van de Onbegrijpelijke Financiële Analyses en Emotionele Uitbarstingen. Eigenlijk is dat natuurlijk allemaal de schuld van het CDA. Als zij gewoon de boeren te vriend hadden gehouden en Sint Pieter niet de tent uitgejaagd hadden, dan hadden beide partijen nooit bestaan. Hoe heerlijk zou dat geweest zijn?
Dit mooie gezelschap van jonge populistische partijen zonder enige bestuurservaring werd aangevuld door de Partij van de Plucheplakkers. Ooit liberaal, maar al lang geleden afgedreven naar de populistische rechterkant van het politieke spectrum. Er moest immers verantwoordelijkheid genomen worden en het land moest toch geregeerd worden, hoorde ik de lijsttrekster met de moeilijke dubbele achternaam zeggen. Een lijsttrekster die, o ironie, nooit in Nederland zou zijn terechtgekomen als het enge peroxide-blondje destijds al aan de macht was geweest. Maar goed, tientallen jaren pluche werkt blijkbaar verslavend, men deed moeilijk maar wilde eigenlijk gewoon heel graag meedoen.
Onderhandelen tot je een ons weegt…
Er werd heel lang onderhandeld. De ene na de andere informateur werd versleten. De eerste was al weg voor hij begon. Toen kwam een gesjeesde professor met een column en een twijfelachtig moreel kompas. Een man met een vogel-achternaam. En tenslotte twee typetjes die rechtstreeks uit een sketch van Kees van Kooten en Wim de Bie lijken te zijn gestapt. Wel niet wel niet wel toch misschien niet toch wel misschien wel waarschijnlijk wel en poef! Op de avond van de deadline was er twee uur na de deadline toch ineens een akkoord. Je hoopt verwacht het niet…
Ik heb er niet op gewacht en ben op tijd naar bed gegaan. Sowieso weet ik na 20 jaar werken bij de rijksoverheid dat het akkoord zelf eigenlijk niet interessant is. Dat is politieke prietpraat. En dat is bij partijen die ‘alles anders willen gaan doen’ niet anders. Echt interessant is de Financiële Bijlage. In Den Haag geldt immers: het beweegt pas als het geld beweegt. En die financiering rammelt. Wat hadden we dan anders verwacht van een verzameling partijen waarvan de meesten hun verkiezingsprogramma niet door hebben laten rekenen?
Here comes the sun…
De zon gaat weer schijnen in Nederland, hoorde ik dat enge peroxide-blondje zeggen. Alsof de zon op bestelling gaat schijnen. Maar ik vind het wel tekenend voor het akkoord. Want ik lees een enorme behoefte aan maakbaarheid. De gedachte dat politici aan knoppen kunnen draaien en dat er dan werkelijk iets verandert in deze wereld. En maakbaarheid is een illusie. Dat bestaat niet. Onze wereld is complex, en de invloed van politici is beperkt. Dat zien ze zelf graag anders, en dat is een valkuil.
Verder draagt het kabinet Luchtkastelen-1 op geheel eigen wijze bij aan het beeld van de onbetrouwbare overheid. Zo werd de Salderingsregeling voor teruglevering van zelf opgewekte elektriciteit onlangs nog in stand gehouden en nu toch weer niet.
En maar liefst 22 procent van mijn voormalige rijkscollega’s moet het veld gaan ruimen, lees ik. Daags tevoren op Verantwoordingsdag las ik nog dat veel plannen niet gerealiseerd kunnen worden door een tekort aan ambtenaren. En dat feit kwam van de Algemene Rekenkamer. Een club die, in tegenstelling tot de drie politieke partijen en die ene politieke eenmanszaak, wél verstand heeft van cijfertjes.
Het schrappen van ‘al die overbodige ambtenaren’ doet het altijd wel goed in luchtkastelenland. Maar dit kabinet maakt het zichzelf wel erg moeilijk. Ze schrijven namelijk ook dat ‘de uitvoering’ (Belastingdienst, gevangeniswezen, Rijkswaterstaat, etcetera) wordt ontzien. Nu weet ik dat er bij de Rijksoverheid ongeveer 140.000 FTE werken betaald worden, inclusief dus de uitvoering. En ongeveer 80% van de Rijksambtenaren is werkzaam in die uitvoering. Dat betekent dat je de rest bijna volledig gaat schrappen, 22.000 van de ongeveer 30.000 beleids- en wetgevingsambtenaren inclusief de ondersteuning van de bewindspersonen (door ons altijd liefkozend ‘de bontkraag’ genoemd). Maar wie moet dan al die onhaalbare plannen van dit kabinet om gaan zetten in wetgeving en beleid? En wie gaat de antwoorden op Kamervragen schrijven?
En dan zijn er nog veel meer plannen. Het ‘strengste asielbeleid ooit’ dat vooral lijkt te bestaan uit onhaalbare ideeën (gebaseerd op de illusie dat Nederland een eiland is ver van de wereld) en pesterijtjes. En zware bezuinigingen op cultuur (onder andere de publieke omroep, want ja, de vrije pers is maar lastig) en een hogere BTW op theater- en concertkaartjes, met als opvallende uitzondering de bioscoopkaartjes en pretparkkaartjes. Brood en spelen voor het volk, de oude Romeinen wisten al dat dat werkt.
Het nieuwe kabinet maakt het zichzelf hiermee wel makkelijk. Want al die ambitieuze plannetjes die ons terug moeten brengen naar ‘vroeger toen alles beter was’ gaan natuurlijk niet gerealiseerd worden. Ze gaan sneuvelen bij de rechter of worden door de Europese Unie naar de prullenbak verwezen. Maar dat is dan ook een ‘self-fulfilling prophecy’. Kabinet Luchtkastelen-1 kan dan gewoon zeggen: ‘zie je wel, we hadden wel gelijk over Brussel / de elite / ….’. En er zullen genoeg mensen zijn die dat dan weer geloven.
We leven in een complexe wereld. Ik ben de eerste om toe te geven dat we die op sommige punten té complex gemaakt hebben. Maar eenvoudige oplossingen bestaan niet. En ik voel mij inmiddels een roepende in de woestijn Elders.
Poppetjes
Inmiddels wil de gesjeesde professor met twijfelachtig moreel kompas heel graag minister-president worden. Zo graag dat hij zelfs in het openbaar door het stof gaat en excuses aanbiedt aan Sint Pieter, die blijkbaar door de gesjeesde professor op de gevoelige teentjes getrapt is. De excuses waren een eis, zegt de nooit liegende krant van slapend Nederland.
Ik ben benieuwd wie zich verder geroepen gaat voelen om als minister of staatssecretaris plaats te nemen in dit kabinet Luchtkastelen-1. Vast en zeker genoeg kandidaten, want macht en een redelijk salaris. Dion Graus als minister van Vrouwenzaken? Maar of we de kwaliteit gaan vinden die je eigenlijk wilt op die plekken? Geen idee… En olifantenhuid lijkt mij een eerste vereiste. Want Sint Pieter en dat peroxide-blondje gaan je uiteraard vanuit de Tweede Kamer en op dat enge platform X van die gekke Amerikaanse miljardair gewoon onderuitschoffelen.
Wat verwacht Geldnerd?
Het moge duidelijk zijn, mijn verwachtingen rond dit kabinet zijn laaggespannen. Toch hoop ik niet op een snelle val en nieuwe verkiezingen. Laat deze populistische extreem-rechtse verzameling eerst maar eens bewijzen dat het gewoon niet kan. Dat hun plannen luchtkastelen zijn. Misschien dat meer mensen dan accepteren dat sommige problemen gewoonweg geen simpele oplossingen hebben.
En eigenlijk ben ik ook vooral verdrietig. Nederlandse politici luisteren niet. Niet naar de Algemene Rekenkamer. Niet naar de Raad van State. Niet naar de rechterlijke macht. Niet naar deskundigen en wetenschappers. Niet naar de ambtenaren die hen adviseren. En vooral niet naar de Nederlanders. Alleen de krantenkoppen en de peilingen. Als je maar genoemd wordt in de krant, op de website, en aan de tafel van Vandaag Insite en andere prietpraatprogramma’s. Geen wonder dat het ons allemaal zoveel moeite kost om te blijven vertrouwen in de politiek.
Maar ja, voor wie schrijf ik dit eigenlijk? Want ik ben natuurlijk gewoon een voormalig rijksambtenaar, en onderdeel van het probleem. Vast en zeker links (nou, nee…) en in elk geval met boter op mijn hoofd. Ik ben in elk geval opgelucht dat ik er weg ben, en de komende periode daar niet mee hoef te maken.
Disclaimer
De inhoud van dit bericht weerspiegelt de mening van onze gastcolumnist Geldnerd. Dat is niet noodzakelijk ook de mening van de redactie van Elders Leven. 😈