Hoera voor gratis en open source software!

Bericht gepubliceerd op:15 februari 2025
Berichtcategorie:Automatisering

Gisteren (14 februari) was niet alleen maar Valentijnsdag. Het was ook I Love Free Software dag. Een dag die steeds belangrijker is wat mij betreft. Zelfs onze overheid begint in de gaten te krijgen dat ze wel erg afhankelijk zijn geworden van buitenlandse leveranciers. En de afgelopen periode wordt ook steeds duidelijker dat je er niet zomaar van uit kunt gaan dat ‘bondgenoten’ dat ook altijd zullen blijven. Tijd dus om wat zelfstandiger te worden. Een stap die ik zelf de afgelopen jaren al gezet heb en die me uitstekend bevalt.

Maar ter gelegenheid van deze dag hierbij dus wel een eerbetoon aan de belangrijkste gratis én open-source software die mijn digitale leven laat draaien. Geheel vrij van de inmenging van Big Tech. Ter gelegenheid van deze dag heb ik een donatie gedaan aan een van de softwareprojecten, ik ben voornemens om dat jaarlijks te herhalen.

Ben jij al over naar gratis en open-source software? Of zit jij nog in de klauwen van Big Tech?

Operating system: Linux Mint

Linux Mint is één van de vele Linux-varianten die er op deze wereld zijn. Vanwege z’n gebruiksvriendelijkheid is het een laagdrempelige overstap voor verwende Windows-gebruikers zoals ik. Maar vergis je niet. Onder de motorkap zitten alle mogelijkheden van Linux. Eindeloos tweaken dus, als je daarvan houdt. En ondertussen het gemak van software die zichzelf dagelijks up-to-date houdt en (in mijn geval) ook dagelijks automatisch een back-up maakt van alles wat belangrijk is. Gewoon standaard geïnstalleerd.

Browser: Mozilla Firefox

Mozilla Firefox is al jaren mijn standaardbrowser. En wat mij betreft de eerste keus als je jouw data niet automatisch wilt delen met Google (via Chrome) of Microsoft (via Edge). En een speciale vermelding hier voor de add-ons LightBeam en Privacy Badger, die mij helpen om mijn privacy te bewaken.

E-mail: Mozilla Thunderbird

Thunderbird is al bijna twintig jaar mijn e-mail software. Ik beheer hier ook mijn persoonlijke agenda, gedeeld met mijn smartphone. Who needs Outlook?

Office-suite: LibreOffice

Een meer dan uitstekende tekstverwerker, spreadsheet en presentatiesoftware die alles kan wat Microsoft Office kan. Zelfs documenten uit Microsoft lezen en bewerken. En meer. Zonder abonnementen ~~die steeds duurder worden~~ en zonder online features ~~die je steeds dieper in het universum van de leverancier zuigen~~.

Administratie: GnuCash

Over GnuCash heb ik al héél veel geschreven. Het is een heel basaal boekhoudpakket, maar daarmee meer dan voldoende voor mijn persoonlijke financiën. Met de data op mijn eigen laptop en server, in plaats van ~~op iemand anders’ computer~~ in de cloud.

Beleggingen: Portfolio Performance

Komen er ook goede dingen uit Duitsland? Jazeker! Portfolio Performance bijvoorbeeld. Waarmee ik sinds een paar jaar mijn beleggingen beheer. Feitelijk doe ik dat dubbel, want alle transacties zitten uiteraard ook in GnuCash. Maar Portfolio Performance houdt mij op de hoogte van rendement en risico in mijn portefeuille.

Grafisch: GIMP

Wees voorzichtig met het opzoeken van GIMP via een zoekmachine als je op kantoor bent, want het heeft ook een andere betekenis…. Maar de GIMP die ik hier bedoel is gereedschap voor grafisch ontwerpers met vrijwel alle mogelijkheden van het beroemde (en dure) Adobe Photoshop. Ik gebruik het vooral voor de bewerking van foto’s en afbeeldingen die ik hier op mijn blog gebruik.

Wachtwoorden: KeepassXC

Wachtwoordenmanager waarbij ikzelf de volledige controle over mijn gegevens heb.. Op mijn smartphone gebruik ik Strongbox, die ook gewoon om kan gaan met mijn Keepass database.

Proton

Twijfelgevalletje in deze lijst, dat Proton. Je kunt een gratis abonnement nemen, maar ik heb inmiddels de betaalde versie. Want privacy verdient alle steun die het kan krijgen. Proton Drive is de enige cloud die ik nog gebruik. Ook de plek waar ik inmiddels mijn privé-agenda heb staan. En achtervang voor mijn wachtwoordenbeheer. En de VPN-app heb ik ook alvast geïnstalleerd. Winter is coming…

De veldslag rondom je privacy

Bericht gepubliceerd op:28 januari 2025
Berichtcategorie:Automatisering

Meneer Elders is jaren geleden al begonnen aan een campagne om zijn eigen gegevens beter te beschermen en zijn privacy zoveel mogelijk te bewaken. Dat valt nog niet mee in de huidige wereld die aan elkaar hangt van algoritmes en datagraaiende grootverdieners. Onder het mom van gemak en gratis diensten (waarbij jij, de gebruiker, dus zelf het product bent en betaalt met jouw persoonlijke gegevens) ligt er op elk scherm dat je opent gevaar op de loer.

Begin dit jaar kwam ik via één van de vele blogs die ik volg op het spoor van The Opt Out Project. Een Amerikaanse blog die nog veel bewuster bezig is met informatiebeveiliging en privacy dan ikzelf. En sinds 1 januari van dit jaar loopt daar een project genaamd The Cyber Cleanse. Bedoeld om de controle terug te krijgen over je eigen digitale voetafdruk. De datasporen die je overal achterlaat. Elke dag verschijnt er een nieuwe blogpost waarin een onderwerp wordt uitgediept. Stapsgewijs word je meegenomen in het aanpakken van jouw eigen digitale voetafdruk. Het is Amerikaans, dus (gelukkig) is niet alles ook voor ons van toepassing. Ik leer er veel van.

Ik lees de blogposts dan ook elke dag met veel plezier. Veel dingen heb ik al gedaan, maar het is een goede stok achter de deur om dingen weer eens aan te scherpen. Want de wereld verandert en de trucs worden steeds geniepiger. En ik kan iedereen aanraden om dat ook te doen. Tenzij je het wel best vind dat duizenden bedrijven geld verdienen aan jouw gegevens.

Wat heb ik allemaal gedaan?

De afgelopen jaren heb ik heel veel acties ondernomen. Een bloemlezing…

Een belangrijke eerste stap was het gebruiken van een wachtwoordmanager. Wat mij betreft neemt iedereen die géén gebruik maakt van een wachtwoordmanager en willekeurig gegenereerde lange en sterke wachtwoorden, een onaanvaardbaar risico met z’n digitale leven. Maar gebruik dan niet de standaard wachtwoordmanager van Microsoft Edge of Google Chrome, want dan lever je jouw digitale leven uit aan de duivel. Ik heb de afgelopen jaren een gratis en open-source wachtwoordmanager gebruikt (KeepassXC). Sinds kort gebruik ik Proton Pass. Maar wat mij betreft is dat een tijdelijke situatie totdat ik mijn nieuwe server in gebruik heb genomen, en het wachtwoordbestand ook gebruikt kan worden op mijn smartphone en tablet.

Verder ben ik voor privé-gebruik volledig omgeschakeld naar open-source software. Met als laatste stap onlangs de volledige overstap naar Linux, inclusief het opzeggen en verwijderen van mijn Microsoft Office 365 account en het verwijderen van de bestanden die ik nog op OneDrive had staan.

Mijn browser is Mozilla Firefox. Eén van de add-ons die ik gebruik is Lightbeam. Die helpt mij om in de gaten te houden welke datagraai-relaties er liggen tussen de websites die ik bezoek. Ook gebruik ik Privacy Badger. Dat heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat ik zo min mogelijk websites van DPG Media (onder andere het Algemeen Dagblad en NU.nl) bezoek. Dat is één groot clickbait en marketingfeestje. Idem RTL Groep met bijvoorbeeld ook Buienradar. Nee dankjewel.

Mijn e-mail loopt via mijn eigen domein. Meer dan 25 jaar geleden geleden heb ik het domein ‘mijnachternaam.com’ geregistreerd. Mijn persoonlijke e-mailadres is dus al meer dan 25 jaar ‘mijnvoornaam@mijnachternaam.com’. En daar ben ik zuinig op geweest. Ik gebruik het alleen voor persoonlijke correspondentie.

Via mijn eigen domein lopen ook andere mailadressen, bijvoorbeeld voor mijn persoonlijke administratie. Dat gebruik ik bijvoorbeeld om reguliere facturen op te laten binnenkomen, en ook de schaarse nieuwsbrief die ik nog wil ontvangen. Voor online aankopen gebruik ik alias-adressen. Bijvoorbeeld ‘hondenvoer@mijnachternaam.com’ voor de online dierenwinkel waar het dieetvoer en de snacks voor Hondje vandaan komen. De alias-adressen komen gewoon ook uit in mijn administratie-mailbox. Als er dan ongewenste mail binnenkomt kan ik meteen zien wie er mijn gegevens gedeeld heeft. Als dat gebeurt wordt de betreffende alias geblokkeerd. Jarenlang heb ik overigens een Gmail-adres gebruikt voor administrativia en online aankopen. Terugkijkend één van mijn minder verstandige keuzes. Maar die fout heb ik gelukkig lang geleden al hersteld.

Verder heb ik maatregelen genomen om mijn gebruik van ‘de cloud’ (de computer van evil corporations) te minimaliseren. Dat is een langdurig traject, maar ik ben een heel eind. Inmiddels staat mijn persoonlijke agenda ook bij Proton (Proton Calendar). Alleen mijn adresboek staat nog bij Apple in de iCloud. Mijn gebruik van een notitie-app in de cloud ben ik aan het afbouwen. Bestanden die ik graag toegankelijk wil hebben (zoals een kopie van mijn paspoort) staan op Proton Drive. Concept blogjes schrijf ik nu meestal rechtstreeks in de WordPress omgeving van mijn blog.

Sowieso heb ik geprobeerd mijn blog zo veilig mogelijk te maken. Geen advertenties, geen analysesoftware, zo min mogelijk cookies.

Inmiddels ben ik 100% Microsoft-vrij. Van Meta gebruik ik alleen nog Whatsapp omdat veel te weinig mensen Signal gebruiken. Ik probeer mijn vaste contacten daar wel toe over te halen. Van (a)sociale media heb ik mij vrijwel volledig teruggetrokken. TikTok en Instagram en Snapchat en al die dingen die de jeugd van tegenwoordig als essentieel lijkt te beschouwen heb ik nog nooit aangeraakt. Aan deze blog hangt nog een Mastodon-account (lang leve het Fediverse!), en ik wil nog niet zonder LinkedIn totdat ik stop met werken. Maar al die andere tijdverspillers gaan aan mij voorbij. En mijn Google-account bewaar ik alleen nog maar om ervoor te zorgen dat het mailadres niet gekaapt wordt.

Vriendin is mijn grootste datalek

Dat is nogal een statement, toch? Maar het is wel zo. Vriendin zit volledig gevangen in het Google-universum met een Android-telefoon, een Gmail adres, en Chrome als browser. Dus daar lekt ook data van mij weg in de lijstjes die wij digitaal uitwisselen en de afspraken in onze privé-agenda’s. Ik heb haar ooit zover gekregen om naast het sparen ook te gaan beleggen, dus misschien wordt mijn volgende missie om haar uit dat universum te krijgen. Want vooralsnog beschouwt ze, net als zovelen, Google als haar beste vriend online. Zucht…

Wat ga ik nog doen?

Je digitale voetafdruk is iets wat regelmatig aandacht nodig heeft. Ik blijf ermee bezig. Af en toe kijk ik wat Lightbeam mij kan vertellen over mijn surfgedrag, en of ik bepaalde websites beter kan mijden.

Ook ben ik weer begonnen aan een rondje Accounts opschonen. Er stonden er meer dan 250 in mijn wachtwoordmanager. Digitale hygiëne is belangrijk, wat ik niet meer gebruik wordt verwijderd. En dat betekent ook actief de account verwijderen op de betreffende website.

Verder ben ik bezig met een nieuwe persoonlijke server. Mijn huidige QNAP is inmiddels ruim acht jaar oud. Ik heb eerder al aangegeven dat ik nu ook hier mik op eigenbouw met alleen open-source software.

En inmiddels volg ik ook met interesse de ontwikkeling van Sailfish OS en GrapheneOS. Het lijken me de meest kansrijke opties om ooit van de iPhone en iOS af te komen zonder naar Android te moeten overstappen. Maar dat is een langere-termijn project.

Hoe staat het met jouw digitale voetafdruk?

Definitief over naar Linux

Bericht gepubliceerd op:16 januari 2025
Berichtcategorie:Automatisering

Het ging uiteindelijk een stuk sneller dan ik durfde hopen. Vrijdag 27 december kwam mijn nieuwe laptop aan in Elders. Die was helemaal leeg, zonder besturingssysteem. Lenovo biedt die optie. Ik had met Balena Etcher conform de instructies al een USB-stick voorbereid met Linux Mint. En het kostte minder dan een uurtje om dat te installeren.

Zondagochtend ging ik verder. Met een USB-stick verplaatste ik mijn data van de Windows laptop naar het nieuwe Linux monster. Met de instructies op de website van Mozilla Thunderbird was het een fluitje van een cent om mijn e-mail historie van meer dan 20 jaar te migreren. In Mozilla Firefox hoefde ik alleen maar in te loggen om al mijn instellingen over te nemen. Ook Portfolio Performance schakelde vlekkeloos over toen ik mijn portefeuillebestand opende op de nieuwe laptop, inclusief mijn maatwerkdashboards.

GnuCash van Windows naar Linux

Eigenlijk was GnuCash nog het meeste werk. Ik moest de bestanden met de instellingen per administratie en de maatwerk rapportages in de juiste directories plaatsen. Maar daarna voelde ook GnuCash als vanouds toen ik mijn eigen boekhouding opende. Onderstaand een overzichtje, voor andere GnuCash-gebruikers die ook de overstap naar Linux maken (de documentatie van GnuCash is notoir niet-helemaal-leesbaar-voor-normale-mensen)…

Allereerst de bestanden met maatwerkinstellingen per administratie. Ze staan in een bestand met dezelfde naam als de betreffende administratie in onderstaande directories. Instellingen geldig voor GnuCash 5.10, Windows 10, en Linux Mint 22 waarbij GnuCash geïnstalleerd is via het Software Center.

Windows	C:\Users\<username>\AppData\Roaming\GnuCash\books\
Linux	/home/.var/app/org.gnucash.GnuCash/data/gnucash/books/

En dan het bestand met de maatwerkaanpassingen voor GnuCash zelf. Hier staat bijvoorbeeld de informatie voor het laden van mijn maatwerkrapport voor het spaarpercentage. Vergeet de verwijzing niet aan te passen!

Windows	C:\Users\<username>\AppData\Roaming\GnuCash\config-user.scm
Linux	/home/.var/app/org.gnucash.GnuCash/config/gnucash/config-user.scm

En tenslotte het bestand met de door jouzelf opgeslagen rapportconfiguraties.

Windows	C:\Users\<username>\AppData\Roaming\GnuCash\saved-reports-2.8
Linux	/home/.var/app/org.gnucash.GnuCash/data/gnucash/saved-reports-2.8

Bevrijdingsdag!

En daarmee heb ik mijzelf officieel gemigreerd verklaard. Dat voelt toch een beetje gek. Ik heb hier jarenlang over nagedacht. Onderzoek gedaan. Een test laptop ingericht. En nu is het dan ineens zover.

Geen Google meer. Geen Microsoft. Van Facebook alleen nog dat vreselijke Whatsapp. En dan natuurlijk nog Apple.

Ik werk er nu een paar weken mee. En vind het verbazingwekkend soepel werken. Soms is het even zoeken naar een instelling (je kunt in Linux werkelijk alles tweaken wat je maar kunt verzinnen), maar ~~Google~~ DuckDuckGo is je beste vriend. Mijn oude OneDrive bij Microsoft en de bijbehorende account zijn inmiddels door mij gewist. Weer een zorg minder.

Wanneer stap jij over?

De laptop en de wereldreis

Bericht gepubliceerd op:5 januari 2025
Berichtcategorie:Automatisering

Het moment is daar. Na meer dan vijf jaar naar ~~volle~~ redelijke tevredenheid werken met mijn huidige laptop is er een nieuwe laptop gearriveerd.

Oude Laptop is een Dell Inspiron met Windows 10. Die, ondanks de levensreddende operatie, tekenen van ouderdom vertoont. Ook fysiek. Niet verwonderlijk. We hebben veel meegemaakt samen. Vanaf maart 2020 tot en met begin 2024 heb ik vrijwel voltijds met deze laptop thuisgewerkt. Sinds ik in Elders werk heb ik weer een zakelijke laptop, en krijgt Oude Laptop iets meer rust.

Maar het is tijd voor Stappen. Met hoofdletter S. Microsoft blijft maar drukken om mij naar ~~het volgende marketingplatform in de wolken~~ Windows 11 te krijgen. Maar daar ga ik niet aan meedoen. En later dit jaar stopt de ondersteuning van Windows 10. Ik ben al een hele tijd onderweg naar volledig werken met gratis open-source software.

Dus de nieuwe laptop werd besteld. En voor het eerst in mijn leven is dat geen Dell machine. Na het nodige onderzoek, het lezen van tests, kijken naar de mening van Linux, en het lezen van gebruikerservaringen, heb ik een Lenovo Thinkpad gekocht. Eentje die heel lang mee moet gaan. Zeker langer dan een Windows-machine of een fruitmachine.

De reis

En die weg, dat is nogal wat. Eerst heb ik twee weken zitten azen op Black Friday aanbiedingen. Een feest van het consumentisme dat ik hartgrondig vervloek. Maar voor dit soort (voor mij) Onvermijdelijke Grote Aankopen kan het wel aantrekkelijke voordeeltjes opleveren. Zo ook hier. Dus uiteindelijk klikte ik op Bestellen voor een op maat samengestelde laptop ZONDER besturingssysteem (dat installeer ik zelf wel) en MET korting. Een beest met 64GB aan RAM en nog meer van dat soort dingen. Er verdwenen heel veel centjes uit mijn zorgvuldig bij elkaar gespaarde potje voor Gadgets en Tech. En in een fabriek ergens in China begonnen loonslaafjes en/of robots met het verzamelen van de onderdelen.

Dat duurde even. Want er hadden overduidelijk meer mensen gebruik gemaakt van die Zwarte Vrijdag. Maar er werd 24 uur per dag doorgewerkt, denk ik. Misschien wel 36 uur per dag, want onder het communisme is alles mogelijk. Dus al snel werd er een Beest Van Een Laptop opgeleverd. En die begon aan een wereldreis. Met UPS. De Ultra-trage Pakjes Schuivers.

De reis begon in een stad genaamd Hefei. Dat ligt in China. Ik heb er een beetje over gelezen en het lijkt me niet een plek waar ik wil gaan wonen. Maar gelukkig bleef Laptop daar niet lang. Diezelfde dag nog vertrok ‘ie naar Shanghai. Ook geen plek waar ik zou willen wonen. Daar bleef Laptop een dagje hangen. Om vervolgens door te reizen naar Incheon in Zuid-Korea. Dat ligt ten westen van de hoofdstad Seoul aan de kust. En ziet er op internet ook alweer uit als zo’n futuristische metropool waar ik voor geen goud zou willen wonen.

En dat Incheon mag dan futuristisch zijn, snel zijn ze er niet. De status van Laptop veranderde in ‘Wacht op vrijgave door een overheidsdienst’. En dat duurde en duurde en duurde uiteindelijk drie dagen. Ergens is het wel geruststellend dat overheidsdiensten overal ter wereld hetzelfde zijn. ~~Grondig en~~ Traag. ~~Of heb ik nu een laptop waar zowel de Chinese als de Koreaanse overheid spyware op geïnstalleerd heeft?~~

Elke dag schoof de verwachte leverdatum bij UPS een dagje op. Maar uiteindelijk gaf de Overheidsdienst mijn laptop vrij. En toen ging het snel. Om 10.55 vertrok Laptop uit Incheon. En krap vier uur later was ‘ie in Sharjah. Ook alweer zo’n metropool, maar nu in de Verenigde Arabische Emiraten. Ook alweer zo’n plek waar ik nooit naar toe zou willen. Daar hebben ze andere overheidsdiensten. Snellere. Of géén overheidsdiensten. En dus vertrok de laptop twee uur later alweer. Naar Keulen. Met een stukje omvliegen vanwege de onrust in het Midden-Oosten. Op Flightradar24 vond ik een vlucht van UPS die op het juiste moment vertrokken was uit Sharjah, ik weet dus vrijwel zeker dat mijn laptop op die ene vlucht zat, UPS vlucht 11. Maar verder was ik er niet obsessief mee bezig hoor…

En dat ging natuurlijk te snel voor de Ultra-trage Pakjes Schuivers. Laptop kreeg een dagje rust. Het was dan ook weekend. Pas 36 uur later, op zondagavond, kwam het pakje weer in beweging. Ik werd keurig geïnformeerd door een notificatie in de app. Om 18.15 uur checkte het pakketje uit in Keulen. En ik verheugde me op de volgende dag. Maar toen ik de volgende ochtend weer vol verwachting in de UPS-app keek, had het pakketje ook gewoon weer ingecheckt in Keulen. Niks levering. Niks beweging. Gewoon weer pas op de plaats.

Dat ritueel herhaalde zich gedurende maandagnacht. En ook dinsdagnacht. En woensdagnacht. Dus deed ik maar eens een poging om in contact te komen met UPS. Heb jij dat recent nog wel eens geprobeerd, gewoon echt contact krijgen met een bedrijf? Ik worstelde mij door infantiele chatbots die mij nooit begrijpen en het antwoord op mijn vragen niet kennen en door telefonische verdwaalmenu’s. Maar uiteindelijk lukte het mij op vrijdag zowaar. Ik kreeg een mens aan de telefoon. Eentje die ook echt wilde helpen. Mijn pakket was op dat moment uiteraard nog steeds in Keulen. En dat vond de mens van UPS ook vreemd. Dat was niet hoe het hoorde, zo’n pakketje in een cirkeltje in Keulen. Zo’n pakketje moest bewegen. Dat was immers het product van hun bedrijf. Pakketjes bewegen.

UPS-mens ging dus op onderzoek uit. En legde contact met Keulen. Dus wederom 24 uur later kreeg ik een mail van een ander UPS-mens, uit Keulen. Dat de mail was doorgestuurd naar het magazijn waar mijn pakketje steeds gescand werd. En toen werd het weer stil. Wel veranderde de verwachte leverdatum in ‘wordt zo snel mogelijk gecommuniceerd’.

Dus twee dagen later klom ik opnieuw in de telefoon. Het was bijna Kerstmis, maar daar was het verschrikkelijke muziekje in de wachtstand van UPS niet op aangepast. Ik bewoog mij door de eerdere ervaringen relatief soepeltjes door het telefoon-doolhof-menu van UPS. En kreeg van een ander mens een ander verhaal. Nu zou het te maken hebben met de wijze van verzenden door Lenovo, die grotere hoeveelheden pakketjes op laat sparen om ze in één keer door te sturen. Verwachte leverdatum was dus onbekend. En ondertussen kreeg ik elke nacht opnieuw de melding dat ‘ie gescand was. Het pakketje leefde dus in elk geval nog wel.

Laptop ging dus een eenzame Kerst tegemoet ergens in een magazijn in Keulen. Maar op 24 december vroeg in de ochtend kreeg ik een nieuwe melding. De laptop was ingeklaard door de douane en onderweg. Zou het echt zo zijn dat mijn pakje anderhalve week had liggen wachten op een douanier die op <Enter> drukt?

En toen ging het (relatief) snel. Eerste en Tweede Kerstdag gebeurde er uiteraard niets, behalve de gebruikelijke ‘Import Scan’ als teken van leven. Maar daags na Kerst verplaatste het pakketje zichzelf in de nachtelijke uren in een kwartier van Keulen naar Eindhoven. Ik vrees dat ook daar een vliegtuig aan te pas kwam. Vroeg in de ochtend checkte het pakketje in bij een regionale hub van UPS. Reis bijna voltooid.

Welkom in Elders!

En toen werd het op derde Kerstdag ook de dag van de levering. En vertrok er gewoon een busje uit een regionale hub van UPS. Die over de lokale landweggetjes hobbelde, helemaal naar het platteland van Elders. Een uithoek van de wereld met maar één verharde toegangsweg. Ik was niet thuis, ik had een begrafenis. Maar Vriendin nam namens mij de Laptop dankbaar in ontvangst. De Laptop keek om zich heen en dacht: ‘Waar ben ik in hemelsnaam terechtgekomen na deze wereldreis? Ik wilde grootse dingen doen in grootse metropolen! Wat doe ik hier? Hebben ze überhaupt wel elektriciteit om mij op te laden en snel internet?’ En ik zei ‘Welkom in Elders!’

Ondertussen wil ik niet meer nadenken over de carbon footprint van deze laptop. Ruim 13.000 kilometer in het vliegtuig, en dan ook nog een stuk over de weg. Maar ik ben ook maar een eenvoudige consument. Ik ben nooit geweest in al die plaatsen waar Laptop al wel geweest is. En ik heb daar ook geen enkele behoefte aan. Laat mij maar gelukkig zijn in Elders. Met een laptop die hopelijk tien jaar mee gaat. Minstens.

Klantenservice?

Het gebeuren zet mij ook weer aan het denken over het begrip ‘klantenservice’. Het oogt natuurlijk heel fijn, zo’n app die je elk moment elke status van je zending laat zien. Daar zal vast lang over nagedacht en lang over vergaderd zijn, en er zullen vele miljoenen in geïnvesteerd zijn. Maar als je mij in die app niet kunt vertellen dat zo’n ding wacht op de douane, en als je mij niet meer gewoon te woord wilt staan maar mij door online en telefonische doolhoven leidt, dan heb je een andere definitie van ‘klantvriendelijk’ dan ik heb.

Of ik ooit nog een laptop ga bestellen die in z’n eentje een wereldreis moet maken? Ik weet het niet. En als ik ooit de keuze heb tussen UPS en een andere bezorgdienst, dan kies ik die andere.

Heb jij ook spullen die meer van de wereld gezien hebben dan jijzelf?

Besluiten over mijn cloud

Bericht gepubliceerd op:27 december 2024
Berichtcategorie:Automatisering

De cloud blijft de gemoederen bezighouden. In elk geval in het hoofd van Meneer Elders. Het is een belangrijke factor in mijn overstap naar een volledig open-source gebaseerde omgeving, waarbij privacy en veiligheid mijn belangrijkste drijfveren zijn.

Waarom?

Hierom! En ik verwacht dat Apple ook die kant op gaat. Ik wil voor mijn data en functionaliteit niet volledig afhankelijk zijn/worden van een externe (en ~~vooral~~ alleen door geld gedreven) partij uit een land waar andere wetgeving en normen gelden dan hier. Zoveel mogelijk zelf de controle houden en keuzes kunnen maken. En niet vastzitten aan steeds meer en steeds duurdere abonnementen in de wetenschap dat mijn data ook gewoon gebruikt wordt om de volgende generatie AI te trainen en advertentieprofielen van mij te maken. Ook zonder mij verdienen die cloudpartijen echt nog wel genoeg om te kunnen overleven.

Maar niet helemaal…

Toch kan (wil) ik niet helemaal zonder een cloud. Ik maak momenteel gebruik van de cloud van Apple voor mijn adresboek en mijn persoonlijke agenda. Want ik gebruik een iPhone en een iPad. Ook staat daar een kleine collectie foto’s, maximaal enkele tientallen. Ik ben zo iemand die regelmatig door z’n foto’s heen gaat, het meeste weggooit, en wat er overblijft downloadt naar z’n eigen omgeving. Een beetje vreemd ben ik wel, toch?

Het voordeel van die iCloud is dat ik er overal bij kan. Dat is een verworvenheid die we 20 jaar geleden niet hadden, maar waar ik nu niet meer zonder wil. Maar momenteel gebruik ik nog twee functies waar ik ook overal bij wil kunnen, vanaf ieder apparaat. Maar die ik niet via iCloud kan of wil gebruiken.

De eerste is mijn Wachtwoordenbestand. Ik werk met één wachtwoordenbestand, dat momenteel op Microsoft OneDrive staat, en gebruik hiervoor de open-source software KeepassXC op mijn laptop en Strongbox op mijn mobiele telefoon en tablet. Die laatste kan omgaan met een database die op iCloud staat. Maar een betrouwbare synchronisatie tussen iCloud en een Linux-laptop wordt een stuk ingewikkelder. Zeg maar ‘niet’.

Verder ben ik nog veelvoudig gebruiker van een notitie-app. Vroeger Evernote, maar die voldeed niet aan mijn opensource-eisen en werd steeds duurder. Sinds een aantal jaren ben ik een tevreden Joplin-gebruiker. Maar ook mijn Joplin-bestanden staan op Microsoft OneDrive, vanwaar ze vrolijk benaderd worden door mijn laptop, mijn telefoon, en mijn tablet. Maar mijn relatie met Microsoft houdt medio 2025 op te bestaan. Dan loopt mijn Microsoft365 abonnement af, en ik ben niet meer van plan om dat te verlengen.

Mijn wachtwoordenbestand is ongeveer 2 MB en mijn Joplin-bestanden zijn in totaal 135 MB. Dat is niet veel. Maar het is, samen met mijn agenda, contacten, en e-mail, wel functionaliteit die ik veilig en online beschikbaar wil hebben.

Marktontwikkelingen

Van Google en Microsoft en Meta heb ik (bijna) helemaal afscheid genomen. Whatsapp is nog een dingetje zolang de rest van de wereld niet meedoet met Signal. Apple is en blijft noodzakelijk zo lang als ik een iPhone wil gebruiken. Ik volg de ontwikkelingen op de smartphonemarkt redelijk goed, en zie nog geen volwaardig op Linux gebaseerd alternatief. Tenminste niet zonder forse concessies te doen aan de functionaliteit.

Een partij die ik met zeer veel interesse volg is Proton. Bekend van de veilige maildienst ProtonMail, bouwen ze traag maar gestaag hun dienstenpakket uit. En hun software is open-source. Nu zullen allerlei samenzweringswappies zich wel weer gaan roeren, want Proton is ook partner van het World Economic Forum (WEF). Maar ik geloof niet in elke samenzwering. En ik heb ook gekeken naar Pcloud.

Opties

Zo ingewikkeld zijn mijn eisen aan de wolken niet. Europees, encrypted, en native Linux ondersteunend. En toch is dat een lastig vindbare combinatie. Vergeet Google, Microsoft en DropBox dan maar…

Probleempje met Proton: er is nog geen ‘native’ Linux-client voor hun ProtonDrive. En die is wel nodig om de ProtonDrive als normale drive in mijn Linux-werkomgeving te krijgen. Die Linux-client zit in de pijplijn, lees ik in de roadmap. Maar een datum hangt er nog niet aan.

En zelfs als die Linux-client er zou zijn, dan lost het nog maar een deel van mijn problemen op. Want Joplin (en ook het eerder door mij geteste alternatief Obsidian) ondersteunen ProtonDrive ook nog niet. En Strongbox (mijn Keepass-app op de iOS-apparaten) lijkt wel te werken met ProtonDrive maar geeft nog geen garanties. Van het andere door mij bekeken alternatief (Pcloud) is bekend dat het problemen geeft met Joplin vanwege hun rammelende WebDAV ondersteuning.

Ik zit natuurlijk ook vast aan iCloud van Apple. En daar is het probleem vergelijkbaar. Apple is heel gebruiksvriendelijk zo lang als je binnen hun ommuurde tuin blijft. De kans dat Apple z’n iCloud open gaat gooien voor andere besturingssystemen acht ik vrijwel nul. Dus de optie ‘als wat ik in de cloud nodig heb gebruiken bij Apple’ is ook niet echt een optie.

Nu is mijn wachtwoordenprobleem wel eenvoudig oplosbaar. Want ik kan ProtonPass gaan gebruiken, de wachtwoordmanager van Proton. Daarvan is een native client beschikbaar voor Linux, en een iOS-app. En ook een browserextensie voor Firefox, mijn internetbrowser. Maar het was ook weer niet helemaal de bedoeling. Eigen controle over mijn gegevens, lokale data als basis.

En dan blijft er één probleempje over. Die notitie-app… Daar kan ik nog iets aan doen door de eigen cloud van Joplin te gebruiken. Maar dat is ook weer niet helemaal de bedoeling. Want dan zit ik nog steeds met meerdere clouds.

De vermaledijde notitie-app

Blijft er nog een optie over. Stoppen met de notitie-app. Toen die gedachte de eerste keer door mijn hoofd heen schoot heb ik ‘m meteen weer naar buiten geschopt. Maar de gedachte kroop terug. Dat heb je soms. Dus ben ik nog maar weer eens na gaan denken over mijn gebruik van de notitie-app.

En dan realiseer je je of je beseft, maar in elk geval niet ‘je beseft je’, dat het gebruik van die app stevig is afgenomen. Het belangrijkste gebruik is het schrijven van concept-blogjes. Van eerste idee naar 80 procent versie. Daarna worden ze meestal in WordPress geplakt en afgemaakt.

En ja, daar heb ik die app niet meer voor nodig. Dat kan ook in de Apple Notes app (die ik ook in de browser kan gebruiken) of rechtstreeks in WordPress. Dus exit Joplin.

Eigen server

Thuis wil ik wel een eigen server houden. Want een harddisk, SSD en laptop zijn allemaal feilbaar. Daar kun je er dus maar beter een paar van hebben. Redundantie, op méér dan één plek (ook fysiek) opslaan. De bestanden van mijn laptop moeten gesynchroniseerd worden met een server. Zodat als er iets mis gaat met de laptop, er altijd een actuele kopie is. Net als nu.

Ook hier is de eis: veilig en open-source. En daarmee sluit ik QNAP eigenlijk uit. Want de basis van hun firmware is weliswaar Linux, maar daar ligt een (zeer) gesloten ecosysteem bovenop waarvan ik steeds meer de beperkingen ervaar. En mijn router vertelt mij dat de QNAP regelmatig verbinding probeert te maken met ‘buiten’, ook als ik dat helemaal niet wil.

Er komt dus waarschijnlijk een nieuwe server. Een Linux-server, zelf te bouwen. Maar die mag ook alleen binnen mijn eigen netwerkje komen. Ik ga ‘m niet van buiten benaderbaar maken, dat is me beveiligingstechnisch een te groot risico. Ik ben meer moestuinier dan ICT-beveiligingsgoeroe.

De cloudstrategie van Meneer Elders

En zo ontstaat er langzaam maar zeker een beeld…

Agenda en contacten zitten voorlopig nog even in de iCloud van Apple. Misschien gaan ze op termijn over naar Proton.
Wachtwoorden stop ik voorlopig in een gratis Proton-account. Dan kan ik ze op al mijn apparaten (smartphone, tablet en laptop) gebruik. Wellicht ga ik terug naar KeepassXC / Strongbox als zij Protondrive gaan ondersteunen én ProtonDrive een native Linux client heeft.
Mijn mail-inboxen staan bij de hostingprovider van mijn domeinnamen. Dat gaat alleen om de inboxen, die houd ik zo leeg mogelijk.
Alle andere data staat lokaal op mijn laptop. Die synchroniseert met mijn server. Dat is nu nog even de QNAP, maar wordt wellicht binnenkort een eigen Linuxserver. En back-upt ook periodiek op een externe schijf die op een (brand)veilige plek wordt bewaard.
Ik gebruik in elk geval geen enkele andere cloud meer, dus ook niet de Google cloud, de Microsoft cloud, de Amazon cloud, DropBox, of wat dan ook.

Wat een bevalling… Maar het lijkt erop dat we eruit zijn. Nu de rest van de ICT-plannetjes nog.

Is jouw data ook overgeleverd aan ‘de cloud’?

Laat je niet belazeren met een betaalde spreadsheet!

Bericht gepubliceerd op:15 juni 2024
Berichtcategorie:Automatisering Financiën

Meer dan 15 jaar heb ik mijn financiën beheerd met behulp van Excel spreadsheets. Verregaand geautomatiseerd, zo min mogelijk menselijke handelingen. Al jarenlang te downloaden op mijn voormalige blog, gratis en voor niks. Je hoeft zelfs geen e-mail adres achter te laten. En dat terwijl sommige sneue bloggers je zelfs laten betalen voor een gewone spreadsheet. Ik vraag me dan altijd af wat de verkoopcijfers daarvan zijn, daarover lees je nooit iets. Vast en zeker ‘concurrentiegevoelige informatie’ (mijn spreadsheets zijn tot en met eind april 2024 ruim 60.000 keer gedownload).

Maar de mensheid laat zich graag belazeren, er zullen dus ongetwijfeld mensen zijn die betalen voor een sneue spreadsheet met kekke kleurtjes, omdat je nu eenmaal niet zonder kunt…. En dat is dus nergens voor nodig. Ik heb dan ook een hartgrondige hekel aan ’ondernemers’ die parasiteren op de onzekerheid van mensen door tegen betaling cursussen en stukjes gereedschap te verkopen en je wijs te maken dat je alleen met hun hulp je financiën onder controle krijgt.

Meneer Elders (voorheen Geldnerd) roept het al jaren. Je persoonlijke financiën zijn niet iets om bang voor te zijn. Als je tot tien kunt tellen en begrijpend kunt lezen, dan ben je met een investering van wat tijd echt wel in staat om je eigen financiën te doorgronden. Daar hoef je echt geen geld voor uit te geven. Alle kennis en alle gereedschap is ook gratis te vinden.

Zelf heb ik ooit een gratis cursus met een knipoog geschreven. Nog te vinden op mijn oude blog. Misschien komt er komende winter wel een opgefriste versie, als huis en tuin dat toelaten. Het belangrijkste is gewoon beginnen. Internetbankieren open, en boeking voor boeking, rekening voor rekening, mailtje voor mailtje, brief voor brief, duidelijkheid creëren voor jezelf. Lezen wat er staat. Nadenken over de consequenties.

Veel gereedschap heb je daar niet bij nodig. Pen en papier is al genoeg. Een spreadsheet als je ambitieus bent. Maar ook die is gratis te vinden. Ik ben er niet eens voorstander van om te beginnen met een kant en klare en geavanceerde spreadsheet van iemand anders. Dat helpt namelijk niet om jouw eigen situatie echt te doorgronden. Beter dat je zelf iets opbouwt, vanaf nul, dat je zelf helemaal begrijpt en dat jou helpt. Je persoonlijke financiën zijn immers van jou, persoonlijk. De naam zegt het al.

Zelf zie ik ook in mijn eigen situatie verschillende generaties gereedschap, als ik terugkijk naar die ruim twintig jaar dat ik mijn financiën bijhoud. Excelspreadsheets die steeds geavanceerder werden. En pas in 2014 een volledig geautomatiseerde versie met macro’s, steeds minder handwerk. Na een aantal probeersels de overstap van Microsoft Excel naar LibreOffice Calc, GnuCash (voor de administratie), en Portfolio Performance (voor mijn beleggingen). Maar toen was ik dus al twintig jaar bezig. Heb ik het daarom niet goed gedaan? Welnee! Mijn gereedschap is gewoon meegegroeid met mijn behoefte en mijn eigen kennis over mijn persoonlijke financiën. En mede daardoor ben ik privacy en daarmee ook open-source software belangrijker gaan vinden.

Hier vind je de tools

Wil je echt met administratie-gereedschap aan de slag? Dan is internet je vriend. Mijn oude blog is echt niet de enige plek waar je gratis online voorbeelden kunt downloaden. Het platform Wijzer in Geldzaken (onderdeel van het ministerie van Financiën) heeft een vrij uitgebreid overzicht van Nederlandse oplossingen. En open-source nieuwssite It’s FOSS heeft een lijst met open-source oplossingen. Keuze genoeg dus, zonder de portemonnee te trekken!

Wat gebruik jij om jouw financiën bij te houden?

Spaarpercentage in GnuCash

Bericht gepubliceerd op:30 mei 2024
Berichtcategorie:Automatisering

GnuCash is al een paar jaar leidend voor mijn financiële administratie. Toch had ik er nog steeds stiekem een spreadsheet naast. En dat had eigenlijk aan één reden. Het spaarpercentage.

Dat spaarpercentage is en blijft een van de cruciale getalletjes die ik in de gaten wil houden. Op maandbasis en op jaarbasis. En daar zit geen standaardrapport voor in GnuCash. Dus hield ik stiekem mijn administratie ook nog in de LibreOffice spreadsheet bij. Enkel en alleen om elk kwartaal de laatste stand van het spaarpercentage te laten zien in mijn rapportage.

Maar dat werd in toenemende mate een probleem. De administratie in GnuCash en in de spreadsheet gingen namelijk uiteen lopen, omdat ik in GnuCash rekeningnummers toevoegde. En ik had ook geen tijd en zin meer om twee administraties bij te houden. De gezamenlijke boekhouding (huishoudrekening en eigen woning) is al een hele tijd ‘GnuCash only’. Maar mijn persoonlijke administratie was nog steeds ‘GnuCash én spreadsheet’. Vanwege dus het ontbreken van dat spaarpercentage.

Nu had ik online al eens een maatwerkrapport voor GnuCash 4 gevonden dat het spaarpercentage liet zien in een grafiek. En daar ook al eens over gecorrespondeerd met Sjaak Trekhaak, een lezer van mijn blog, die dat rapport ook gebruikte. Die was zelfs zo vriendelijk om mij een aangepaste versie te sturen die werkte met de huidige versie GnuCash 5 (dank!).

En onlangs heb ik dat rapport dus ook maar eens geïnstalleerd. Dat stelt niet heel veel voor. Maar zoals gebruikelijk bij open-source software is de documentatie niet altijd even duidelijk en actueel. Ik moest dus wel even zoeken en uitproberen.

Config-user bestand

Na de instructies zorgvuldig gelezen te hebben kwam ik tot de conclusie dat ik een bestand genaamd ‘config-user.scm’ moest maken. Dat moest geplaatst worden in de directory GNC_CONFIG_HOME. Via het menu ‘Help | About GnuCash’ kwam ik erachter dat dit bij mij de directory ‘C:\Users\eldersleven\AppData\Roaming\GnuCash\’ is.

Het bestand hoefde maar één regel te bevatten, die moest zorgen voor het laden van het maatwerkrapport bij het opstarten van GnuCash. Omdat ik kies voor een afwijkende locatie van mijn rapporten, buiten de GnuCash-omgeving en in mijn gebruikersgegevens, moet dit een directe link zijn naar het rapport.

(load “absolute-pad-naar/saving-rate.scm”)

Hier is ‘saving-rate.scm’ de naam van het rapportbestand. En voor dat ‘absolute pad naar’ had ik wel een paar pogingen nodig. Uiteindelijk kwam ik erachter dat ik de disk-letter C: weg moest laten en de scheidingstekens om moest draaien.

(load “/Users/eldersleven/Documents/Financials/Reports/savings-rate.scm”)

Toen ik dit eenmaal ontdekt had, was het een fluitje van een cent. En nu heb ik dus een rapport in GnuCash die mij (per maand of per jaar) laat zien wat mijn spaarpercentage is. En kan ik dus eindelijk stoppen met het bijhouden van een schaduwadministratie in mijn spreadsheet.

Verbeteringen

Helemaal tevreden ben ik nog niet over dit rapport. Zo krijgen de waarden op de Y-as het symbool ‘€’ mee, dat zou wat mij betreft het percentage ‘%’ moeten zijn. Op de X-as zie je de datum van de eerste van de maand, daar hoort eigenlijk alleen de maand en het jaar te staan. En ook zou ik graag nog de optie toevoegen om datalabels te laten zien bij elk datapunt. Maar dat komt allemaal wel. Het werkt, en voor nu vind ik dat goed genoeg.

Verschillen

In mijn spreadsheet deed ik de boekhouding op kasbasis. GnuCash werkt met het dubbel boekhoudsysteem. Dat zorgt voor kleine verschillen tussen de spaarpercentages die uit beide systemen komen.

Dat kan ik het best illustreren aan de hand van een voorbeeld. Stel, ik moet voor mijn werk ergens parkeren en dat kost € 8,50. Ik schiet dat voor en declareer de kosten bij mijn werkgever. Die declaratie krijg ik uitbetaald.

In het kassysteem boekte ik de € 8,50 parkeerkosten als uitgave, en de € 8,50 declaratie als inkomsten. In het dubbel boekhoudsysteem boek ik de € 8,50 parkeerkosten nog steeds op een kostenrekening, maar boek ik de € 8,50 die ik terugkrijg in de declaratie als tegenboeking op dezelfde rekening parkeerkosten. De declaratie neutraliseert als het ware de kosten. En dat is ook logisch, het zijn immers niet mijn parkeerkosten, maar parkeerkosten van de werkgever.

Stel nu verder dat ik zonder die parkeerkosten en declaratie € 200 aan inkomsten had en € 100 aan uitgaven. In het kassysteem had ik na het parkeren € 108,50 aan uitgaven en na de declaratie € 208,50 aan inkomsten. Mijn spaarpercentage is dan ( 1 – ( uitgaven / inkomsten ) = ) 47,96%. In de dubbele boekhouding blijven mijn inkomsten € 200 en mijn uitgaven € 100. Mijn spaarpercentage is dan 50,00%. En zo zijn er meer situaties waarin de ene of de andere methode iets beter uitpakt. Zo reken ik nu ook de kosten van beleggen mee in mijn uitgaven. In de spreadsheet-tijd zaten die buiten scope (want in de beleggingsspreadsheet, niet in de administratiespreadsheet). Ik denk dat GnuCash (meer specifiek het dubbel boekhoudsysteem) een realistischer beeld geeft van mijn financiële situatie.

Heb jij nuttige rapportjes in jouw administratie zitten?