Emoties van de reis naar FIRE

Afgelopen weekend was er weer eens een mooie en gezellige FIRE Meetup. Georganiseerd door Mevrouw Hoefnix en CheesyFinance. Samen met Petra van Naar Financiële Vrijheid zat ik in het panel. En zoals altijd leverden de gesprekken ook nu weer mooie inzichten op. Dingen die je soms in hun onderdelen deels eigenlijk wel weet maar die dan in zo’n gesprek en het overdenken achteraf netjes aan elkaar klikken.
In de lange reis naar Financiële Onafhankelijkheid lijkt de nadruk heel erg te liggen op cijfertjes. En grafiekjes. Zelf heb ik daar ook veel tijd aan besteed om ‘the boring middle’ op te vullen. Maar niets is minder waar. Mijn eigen ervaring is dat succes vooral bepaald wordt door emoties. Je eigen emoties. Je bent je eigen grootste vijand. Of vriend.
In deze blogpost dus een persoonlijk verslag van een emotionele achtbaan. Die ik niet had willen missen. Want deze reis heeft me gebracht waar ik nu ben.
Emoties bij investeren
Begin 2016 was ik ervan overtuigd dat de markt zou ‘crashen’. Dus heb ik al mijn aandelen en fondsen verkocht. Er kwam geen crash. Later dat jaar heb ik alles maar weer teruggekocht. Dat heeft me geld gekost, want de koersen waren ondertussen gewoon door gestegen.
In 2020 brak plotseling COVID uit. Lockdowns. En hele grote onzekerheid. Zou er een medicijn komen? Of niet? Zou ik nog wel toiletpapier kunnen vinden? De beurzen reageerden met een stevige dip. Toen lukte het me wel om te blijven zitten en niet te verkopen. Idem in het slechte beursjaar 2022. Maar zeker dat me dit ook lukt bij een volgende crisis ben ik nog steeds niet.
Met meer risico komt er ook meer emotie. Stuiterende crypto-valuta? Crowdfundingprojecten die omvallen? Wat doet het met je emoties? Kun je daar tegen? Het is een van de redenen waarom ik mijn eigen beleggingen heel simpel houd. Ik heb mijzelf de afgelopen decennia beter leren kennen.
Emoties bij geld
Geld staat bij veel mensen in de top-tien van zorgpunten. Is zeker één van de top-tien stresspunten in een relatie. En zelfs met de luxe van genoeg geld blijven er veel emoties over.
Hoeveel geld is genoeg om te stoppen? Hoeveel cash wil je aanhouden versus beleggen? Wat voel je als je geld uitgeeft, nadat je stopt met inleggen en gaat onttrekken? Zomaar een paar vragen die ik de afgelopen twintig jaar ben tegengekomen.
Vorig jaar nog. Eind 2023 ben ik gestopt met inleggen in mijn beleggingen om contanten te verzamelen. Want we gingen een huis verkopen en een huis kopen en in een tijdelijke woning zitten en we hadden geen idee hoe dat er financieel uit zou gaan zien. Onzekerheid dus. En mijn natuurlijke reactie was om het geld dan maar even niet weg te zetten en bij de hand te houden.
Uiteindelijk was dat uiteraard allemaal niet nodig. We verkochten een huis en kochten een huis en hielden er geld aan over. En ik heb de gemiste inleg zo snel mogelijk weer ingehaald. Terugkijkend baal ik vooral dat ik een stukje ‘time in the market’ gemist heb. En besef ik dat het een reactie was op mijn eigen onzekerheid.
De afgelopen tien jaar heb ik ook heel vaak geschoven in het potje contanten dat ik achter de hand houd voor het geval dat mijn inkomen weg zou vallen. Drie jaar. Een jaar. Toch weer twee jaar. Een half jaar. Inmiddels staat het potje alweer een tijd op twee maanden leefgeld. En eigenlijk weet ik dat dit een onzinnig potje is. Het is gewoon de prijs die ik betaal voor mijn eigen onzekerheid.
Laat ik positief zijn, van drie jaar naar twee maanden, ik ben een stukje minder onzeker geworden. Ik heb mijzelf de afgelopen decennia beter leren kennen.
Tegen de stroom in
We leven in een samenleving die gebaseerd is op ‘meer’. Harder werken. Meer consumeren. Nieuw huis nieuwe auto nieuwe caravan nieuwe boot nieuwe kleren nieuwe gadgets. FIRE beweegt juist een beetje de andere kant op. We zitten niet allemaal op een houtje te bijten en onze theezakjes te drogen, dat is een misvatting. Maar je maakt wel andere afwegingen over je geld. Je gaat tegen de stroom in.
Hoe voelt het als je de nieuwe auto van de buren ziet? De foto’s van de wereldreis van je zus bekijkt? Je beste vrienden vertelt over je plannen en stuit op een muur van onbegrip? Of je hoort over de schulden van vrienden die je gemakkelijk af zou kunnen lossen, maar dan stop je wel twee jaar later met werken? Of die discussie met die ene vriend of familielid die wél weet van jullie plannen, maar die hardop uitspreekt dat ‘ie eigenlijk vindt dat jullie jezelf of jullie kinderen tekort doen. Want je kan toch veel meer doen? Geld moet toch rollen, liefst zo snel mogelijk? En je leeft toch maar één keer?
Ook hier spelen emoties een belangrijke rol. Zeker als de commentaren komen van mensen die dicht bij je staan. Het lukt me steeds beter om me weinig aan te trekken van de mening van anderen. Maar vanzelfsprekend is het nog steeds niet.
Zoektocht naar de invulling van het leven
Zo. De zin van het bestaan. Dat is even een zware, toch? Want met geld komt vrijheid. Vrijheid om keuzes te maken over de invulling van je leven. Waar word je echt blij van? Wat wil je echt gaan doen op het moment dat werken voor geld niet meer een belangrijke tijdsbesteding hoeft te zijn?
En het is ook de moeilijkste vraag. Als je veel FIRE-blogs leest zie je meer mensen ermee worstelen. Een enkeling zakt weg in depressie. Anderen gaan gewoon weer werken. Voor de meesten is het een zoektocht, niet zelden door verschillende dingen uit te proberen. Echt voelen en ervaren wat het is om iets te doen of te laten. Het ultieme proces om jezelf beter te leren kennen. En waar dat in je eentje al lastig is, is het natuurlijk een nog grotere uitdaging als je met z’n tweeën bent. Want heb je wel dezelfde verwachtingen? Vind je een levensstijl waar je allebei én samen gelukkig in bent?
Onze eigen zoektocht heb ik een tijdje al eens uitgebreid beschreven in deze blogpost. Het was een proces van jaren. Met heel veel ideeën die we gewikt, gewogen, onderzocht, en niet zelden weer verworpen hebben. En het was een emotionele achtbaan. Met een mooie uitkomst, dat wel…
Dus ja, grafiekjes en cijfertjes zijn nuttig tijdens de reis naar financiële onafhankelijkheid. Maar de emotionele reis is nog belangrijker op het pad naar succes. Denk ik tenminste.
Hoe goed ken jij jezelf?