Hoera voor gratis en open source software!

  • Berichtcategorie:Automatisering

Gisteren (14 februari) was niet alleen maar Valentijnsdag. Het was ook I Love Free Software dag. Een dag die steeds belangrijker is wat mij betreft. Zelfs onze overheid begint in de gaten te krijgen dat ze wel erg afhankelijk zijn geworden van buitenlandse leveranciers. En de afgelopen periode wordt ook steeds duidelijker dat je er niet zomaar van uit kunt gaan dat ‘bondgenoten’ dat ook altijd zullen blijven. Tijd dus om wat zelfstandiger te worden. Een stap die ik zelf de afgelopen jaren al gezet heb en die me uitstekend bevalt.

Maar ter gelegenheid van deze dag hierbij dus wel een eerbetoon aan de belangrijkste gratis én open-source software die mijn digitale leven laat draaien. Geheel vrij van de inmenging van Big Tech. Ter gelegenheid van deze dag heb ik een donatie gedaan aan een van de softwareprojecten, ik ben voornemens om dat jaarlijks te herhalen.

Ben jij al over naar gratis en open-source software? Of zit jij nog in de klauwen van Big Tech?

Operating system: Linux Mint

Linux Mint is één van de vele Linux-varianten die er op deze wereld zijn. Vanwege z’n gebruiksvriendelijkheid is het een laagdrempelige overstap voor verwende Windows-gebruikers zoals ik. Maar vergis je niet. Onder de motorkap zitten alle mogelijkheden van Linux. Eindeloos tweaken dus, als je daarvan houdt. En ondertussen het gemak van software die zichzelf dagelijks up-to-date houdt en (in mijn geval) ook dagelijks automatisch een back-up maakt van alles wat belangrijk is. Gewoon standaard geïnstalleerd.

Browser: Mozilla Firefox

Mozilla Firefox is al jaren mijn standaardbrowser. En wat mij betreft de eerste keus als je jouw data niet automatisch wilt delen met Google (via Chrome) of Microsoft (via Edge). En een speciale vermelding hier voor de add-ons LightBeam en Privacy Badger, die mij helpen om mijn privacy te bewaken.

E-mail: Mozilla Thunderbird

Thunderbird is al bijna twintig jaar mijn e-mail software. Ik beheer hier ook mijn persoonlijke agenda, gedeeld met mijn smartphone. Who needs Outlook?

Office-suite: LibreOffice

Een meer dan uitstekende tekstverwerker, spreadsheet en presentatiesoftware die alles kan wat Microsoft Office kan. Zelfs documenten uit Microsoft lezen en bewerken. En meer. Zonder abonnementen die steeds duurder worden en zonder online features die je steeds dieper in het universum van de leverancier zuigen.

Administratie: GnuCash

Over GnuCash heb ik al héél veel geschreven. Het is een heel basaal boekhoudpakket, maar daarmee meer dan voldoende voor mijn persoonlijke financiën. Met de data op mijn eigen laptop en server, in plaats van op iemand anders’ computer in de cloud.

Beleggingen: Portfolio Performance

Komen er ook goede dingen uit Duitsland? Jazeker! Portfolio Performance bijvoorbeeld. Waarmee ik sinds een paar jaar mijn beleggingen beheer. Feitelijk doe ik dat dubbel, want alle transacties zitten uiteraard ook in GnuCash. Maar Portfolio Performance houdt mij op de hoogte van rendement en risico in mijn portefeuille.

Grafisch: GIMP

Wees voorzichtig met het opzoeken van GIMP via een zoekmachine als je op kantoor bent, want het heeft ook een andere betekenis…. Maar de GIMP die ik hier bedoel is gereedschap voor grafisch ontwerpers met vrijwel alle mogelijkheden van het beroemde (en dure) Adobe Photoshop. Ik gebruik het vooral voor de bewerking van foto’s en afbeeldingen die ik hier op mijn blog gebruik.

Wachtwoorden: KeepassXC

Wachtwoordenmanager waarbij ikzelf de volledige controle over mijn gegevens heb.. Op mijn smartphone gebruik ik Strongbox, die ook gewoon om kan gaan met mijn Keepass database.

Proton

Twijfelgevalletje in deze lijst, dat Proton. Je kunt een gratis abonnement nemen, maar ik heb inmiddels de betaalde versie. Want privacy verdient alle steun die het kan krijgen. Proton Drive is de enige cloud die ik nog gebruik. Ook de plek waar ik inmiddels mijn privé-agenda heb staan. En achtervang voor mijn wachtwoordenbeheer. En de VPN-app heb ik ook alvast geïnstalleerd. Winter is coming…

De veldslag rondom je privacy

  • Berichtcategorie:Automatisering

Meneer Elders is jaren geleden al begonnen aan een campagne om zijn eigen gegevens beter te beschermen en zijn privacy zoveel mogelijk te bewaken. Dat valt nog niet mee in de huidige wereld die aan elkaar hangt van algoritmes en datagraaiende grootverdieners. Onder het mom van gemak en gratis diensten (waarbij jij, de gebruiker, dus zelf het product bent en betaalt met jouw persoonlijke gegevens) ligt er op elk scherm dat je opent gevaar op de loer.

Begin dit jaar kwam ik via één van de vele blogs die ik volg op het spoor van The Opt Out Project. Een Amerikaanse blog die nog veel bewuster bezig is met informatiebeveiliging en privacy dan ikzelf. En sinds 1 januari van dit jaar loopt daar een project genaamd The Cyber Cleanse. Bedoeld om de controle terug te krijgen over je eigen digitale voetafdruk. De datasporen die je overal achterlaat. Elke dag verschijnt er een nieuwe blogpost waarin een onderwerp wordt uitgediept. Stapsgewijs word je meegenomen in het aanpakken van jouw eigen digitale voetafdruk. Het is Amerikaans, dus (gelukkig) is niet alles ook voor ons van toepassing. Ik leer er veel van.

Ik lees de blogposts dan ook elke dag met veel plezier. Veel dingen heb ik al gedaan, maar het is een goede stok achter de deur om dingen weer eens aan te scherpen. Want de wereld verandert en de trucs worden steeds geniepiger. En ik kan iedereen aanraden om dat ook te doen. Tenzij je het wel best vind dat duizenden bedrijven geld verdienen aan jouw gegevens.

Wat heb ik allemaal gedaan?

De afgelopen jaren heb ik heel veel acties ondernomen. Een bloemlezing…

Een belangrijke eerste stap was het gebruiken van een wachtwoordmanager. Wat mij betreft neemt iedereen die géén gebruik maakt van een wachtwoordmanager en willekeurig gegenereerde lange en sterke wachtwoorden, een onaanvaardbaar risico met z’n digitale leven. Maar gebruik dan niet de standaard wachtwoordmanager van Microsoft Edge of Google Chrome, want dan lever je jouw digitale leven uit aan de duivel. Ik heb de afgelopen jaren een gratis en open-source wachtwoordmanager gebruikt (KeepassXC). Sinds kort gebruik ik Proton Pass. Maar wat mij betreft is dat een tijdelijke situatie totdat ik mijn nieuwe server in gebruik heb genomen, en het wachtwoordbestand ook gebruikt kan worden op mijn smartphone en tablet.

Verder ben ik voor privé-gebruik volledig omgeschakeld naar open-source software. Met als laatste stap onlangs de volledige overstap naar Linux, inclusief het opzeggen en verwijderen van mijn Microsoft Office 365 account en het verwijderen van de bestanden die ik nog op OneDrive had staan.

Mijn browser is Mozilla Firefox. Eén van de add-ons die ik gebruik is Lightbeam. Die helpt mij om in de gaten te houden welke datagraai-relaties er liggen tussen de websites die ik bezoek. Ook gebruik ik Privacy Badger. Dat heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat ik zo min mogelijk websites van DPG Media (onder andere het Algemeen Dagblad en NU.nl) bezoek. Dat is één groot clickbait en marketingfeestje. Idem RTL Groep met bijvoorbeeld ook Buienradar. Nee dankjewel.

Mijn e-mail loopt via mijn eigen domein. Meer dan 25 jaar geleden geleden heb ik het domein ‘mijnachternaam.com’ geregistreerd. Mijn persoonlijke e-mailadres is dus al meer dan 25 jaar ‘mijnvoornaam@mijnachternaam.com’. En daar ben ik zuinig op geweest. Ik gebruik het alleen voor persoonlijke correspondentie.

Via mijn eigen domein lopen ook andere mailadressen, bijvoorbeeld voor mijn persoonlijke administratie. Dat gebruik ik bijvoorbeeld om reguliere facturen op te laten binnenkomen, en ook de schaarse nieuwsbrief die ik nog wil ontvangen. Voor online aankopen gebruik ik alias-adressen. Bijvoorbeeld ‘hondenvoer@mijnachternaam.com’ voor de online dierenwinkel waar het dieetvoer en de snacks voor Hondje vandaan komen. De alias-adressen komen gewoon ook uit in mijn administratie-mailbox. Als er dan ongewenste mail binnenkomt kan ik meteen zien wie er mijn gegevens gedeeld heeft. Als dat gebeurt wordt de betreffende alias geblokkeerd. Jarenlang heb ik overigens een Gmail-adres gebruikt voor administrativia en online aankopen. Terugkijkend één van mijn minder verstandige keuzes. Maar die fout heb ik gelukkig lang geleden al hersteld.

Verder heb ik maatregelen genomen om mijn gebruik van ‘de cloud’ (de computer van evil corporations) te minimaliseren. Dat is een langdurig traject, maar ik ben een heel eind. Inmiddels staat mijn persoonlijke agenda ook bij Proton (Proton Calendar). Alleen mijn adresboek staat nog bij Apple in de iCloud. Mijn gebruik van een notitie-app in de cloud ben ik aan het afbouwen. Bestanden die ik graag toegankelijk wil hebben (zoals een kopie van mijn paspoort) staan op Proton Drive. Concept blogjes schrijf ik nu meestal rechtstreeks in de WordPress omgeving van mijn blog.

Sowieso heb ik geprobeerd mijn blog zo veilig mogelijk te maken. Geen advertenties, geen analysesoftware, zo min mogelijk cookies.

Inmiddels ben ik 100% Microsoft-vrij. Van Meta gebruik ik alleen nog Whatsapp omdat veel te weinig mensen Signal gebruiken. Ik probeer mijn vaste contacten daar wel toe over te halen. Van (a)sociale media heb ik mij vrijwel volledig teruggetrokken. TikTok en Instagram en Snapchat en al die dingen die de jeugd van tegenwoordig als essentieel lijkt te beschouwen heb ik nog nooit aangeraakt. Aan deze blog hangt nog een Mastodon-account (lang leve het Fediverse!), en ik wil nog niet zonder LinkedIn totdat ik stop met werken. Maar al die andere tijdverspillers gaan aan mij voorbij. En mijn Google-account bewaar ik alleen nog maar om ervoor te zorgen dat het mailadres niet gekaapt wordt.

Vriendin is mijn grootste datalek

Dat is nogal een statement, toch? Maar het is wel zo. Vriendin zit volledig gevangen in het Google-universum met een Android-telefoon, een Gmail adres, en Chrome als browser. Dus daar lekt ook data van mij weg in de lijstjes die wij digitaal uitwisselen en de afspraken in onze privé-agenda’s. Ik heb haar ooit zover gekregen om naast het sparen ook te gaan beleggen, dus misschien wordt mijn volgende missie om haar uit dat universum te krijgen. Want vooralsnog beschouwt ze, net als zovelen, Google als haar beste vriend online. Zucht…

Wat ga ik nog doen?

Je digitale voetafdruk is iets wat regelmatig aandacht nodig heeft. Ik blijf ermee bezig. Af en toe kijk ik wat Lightbeam mij kan vertellen over mijn surfgedrag, en of ik bepaalde websites beter kan mijden.

Ook ben ik weer begonnen aan een rondje Accounts opschonen. Er stonden er meer dan 250 in mijn wachtwoordmanager. Digitale hygiëne is belangrijk, wat ik niet meer gebruik wordt verwijderd. En dat betekent ook actief de account verwijderen op de betreffende website.

Verder ben ik bezig met een nieuwe persoonlijke server. Mijn huidige QNAP is inmiddels ruim acht jaar oud. Ik heb eerder al aangegeven dat ik nu ook hier mik op eigenbouw met alleen open-source software.

En inmiddels volg ik ook met interesse de ontwikkeling van Sailfish OS en GrapheneOS. Het lijken me de meest kansrijke opties om ooit van de iPhone en iOS af te komen zonder naar Android te moeten overstappen. Maar dat is een langere-termijn project.

Hoe staat het met jouw digitale voetafdruk?

Laat je niet belazeren met een betaalde spreadsheet!

Meer dan 15 jaar heb ik mijn financiën beheerd met behulp van Excel spreadsheets. Verregaand geautomatiseerd, zo min mogelijk menselijke handelingen. Al jarenlang te downloaden op mijn voormalige blog, gratis en voor niks. Je hoeft zelfs geen e-mail adres achter te laten. En dat terwijl sommige sneue bloggers je zelfs laten betalen voor een gewone spreadsheet. Ik vraag me dan altijd af wat de verkoopcijfers daarvan zijn, daarover lees je nooit iets. Vast en zeker ‘concurrentiegevoelige informatie’ (mijn spreadsheets zijn tot en met eind april 2024 ruim 60.000 keer gedownload).

Maar de mensheid laat zich graag belazeren, er zullen dus ongetwijfeld mensen zijn die betalen voor een sneue spreadsheet met kekke kleurtjes, omdat je nu eenmaal niet zonder kunt…. En dat is dus nergens voor nodig. Ik heb dan ook een hartgrondige hekel aan ’ondernemers’ die parasiteren op de onzekerheid van mensen door tegen betaling cursussen en stukjes gereedschap te verkopen en je wijs te maken dat je alleen met hun hulp je financiën onder controle krijgt.

Meneer Elders (voorheen Geldnerd) roept het al jaren. Je persoonlijke financiën zijn niet iets om bang voor te zijn. Als je tot tien kunt tellen en begrijpend kunt lezen, dan ben je met een investering van wat tijd echt wel in staat om je eigen financiën te doorgronden. Daar hoef je echt geen geld voor uit te geven. Alle kennis en alle gereedschap is ook gratis te vinden.

Zelf heb ik ooit een gratis cursus met een knipoog geschreven. Nog te vinden op mijn oude blog. Misschien komt er komende winter wel een opgefriste versie, als huis en tuin dat toelaten. Het belangrijkste is gewoon beginnen. Internetbankieren open, en boeking voor boeking, rekening voor rekening, mailtje voor mailtje, brief voor brief, duidelijkheid creëren voor jezelf. Lezen wat er staat. Nadenken over de consequenties.

Veel gereedschap heb je daar niet bij nodig. Pen en papier is al genoeg. Een spreadsheet als je ambitieus bent. Maar ook die is gratis te vinden. Ik ben er niet eens voorstander van om te beginnen met een kant en klare en geavanceerde spreadsheet van iemand anders. Dat helpt namelijk niet om jouw eigen situatie echt te doorgronden. Beter dat je zelf iets opbouwt, vanaf nul, dat je zelf helemaal begrijpt en dat jou helpt. Je persoonlijke financiën zijn immers van jou, persoonlijk. De naam zegt het al.

Zelf zie ik ook in mijn eigen situatie verschillende generaties gereedschap, als ik terugkijk naar die ruim twintig jaar dat ik mijn financiën bijhoud. Excelspreadsheets die steeds geavanceerder werden. En pas in 2014 een volledig geautomatiseerde versie met macro’s, steeds minder handwerk. Na een aantal probeersels de overstap van Microsoft Excel naar LibreOffice Calc, GnuCash (voor de administratie), en Portfolio Performance (voor mijn beleggingen). Maar toen was ik dus al twintig jaar bezig. Heb ik het daarom niet goed gedaan? Welnee! Mijn gereedschap is gewoon meegegroeid met mijn behoefte en mijn eigen kennis over mijn persoonlijke financiën. En mede daardoor ben ik privacy en daarmee ook open-source software belangrijker gaan vinden.

Hier vind je de tools

Wil je echt met administratie-gereedschap aan de slag? Dan is internet je vriend. Mijn oude blog is echt niet de enige plek waar je gratis online voorbeelden kunt downloaden. Het platform Wijzer in Geldzaken (onderdeel van het ministerie van Financiën) heeft een vrij uitgebreid overzicht van Nederlandse oplossingen. En open-source nieuwssite It’s FOSS heeft een lijst met open-source oplossingen. Keuze genoeg dus, zonder de portemonnee te trekken!

Wat gebruik jij om jouw financiën bij te houden?