Afgelopen weekend was er weer eens een mooie en gezellige FIRE Meetup. Georganiseerd door Mevrouw Hoefnix en CheesyFinance. Samen met Petra van Naar Financiële Vrijheid zat ik in het panel. En zoals altijd leverden de gesprekken ook nu weer mooie inzichten op. Dingen die je soms in hun onderdelen deels eigenlijk wel weet maar die dan in zo’n gesprek en het overdenken achteraf netjes aan elkaar klikken.
In de lange reis naar Financiële Onafhankelijkheid lijkt de nadruk heel erg te liggen op cijfertjes. En grafiekjes. Zelf heb ik daar ook veel tijd aan besteed om ‘the boring middle’ op te vullen. Maar niets is minder waar. Mijn eigen ervaring is dat succes vooral bepaald wordt door emoties. Je eigen emoties. Je bent je eigen grootste vijand. Of vriend.
In deze blogpost dus een persoonlijk verslag van een emotionele achtbaan. Die ik niet had willen missen. Want deze reis heeft me gebracht waar ik nu ben.
Emoties bij investeren
Begin 2016 was ik ervan overtuigd dat de markt zou ‘crashen’. Dus heb ik al mijn aandelen en fondsen verkocht. Er kwam geen crash. Later dat jaar heb ik alles maar weer teruggekocht. Dat heeft me geld gekost, want de koersen waren ondertussen gewoon door gestegen.
In 2020 brak plotseling COVID uit. Lockdowns. En hele grote onzekerheid. Zou er een medicijn komen? Of niet? Zou ik nog wel toiletpapier kunnen vinden? De beurzen reageerden met een stevige dip. Toen lukte het me wel om te blijven zitten en niet te verkopen. Idem in het slechte beursjaar 2022. Maar zeker dat me dit ook lukt bij een volgende crisis ben ik nog steeds niet.
Met meer risico komt er ook meer emotie. Stuiterende crypto-valuta? Crowdfundingprojecten die omvallen? Wat doet het met je emoties? Kun je daar tegen? Het is een van de redenen waarom ik mijn eigen beleggingen heel simpel houd. Ik heb mijzelf de afgelopen decennia beter leren kennen.
Emoties bij geld
Geld staat bij veel mensen in de top-tien van zorgpunten. Is zeker één van de top-tien stresspunten in een relatie. En zelfs met de luxe van genoeg geld blijven er veel emoties over.
Hoeveel geld is genoeg om te stoppen? Hoeveel cash wil je aanhouden versus beleggen? Wat voel je als je geld uitgeeft, nadat je stopt met inleggen en gaat onttrekken? Zomaar een paar vragen die ik de afgelopen twintig jaar ben tegengekomen.
Vorig jaar nog. Eind 2023 ben ik gestopt met inleggen in mijn beleggingen om contanten te verzamelen. Want we gingen een huis verkopen en een huis kopen en in een tijdelijke woning zitten en we hadden geen idee hoe dat er financieel uit zou gaan zien. Onzekerheid dus. En mijn natuurlijke reactie was om het geld dan maar even niet weg te zetten en bij de hand te houden.
Uiteindelijk was dat uiteraard allemaal niet nodig. We verkochten een huis en kochten een huis en hielden er geld aan over. En ik heb de gemiste inleg zo snel mogelijk weer ingehaald. Terugkijkend baal ik vooral dat ik een stukje ‘time in the market’ gemist heb. En besef ik dat het een reactie was op mijn eigen onzekerheid.
De afgelopen tien jaar heb ik ook heel vaak geschoven in het potje contanten dat ik achter de hand houd voor het geval dat mijn inkomen weg zou vallen. Drie jaar. Een jaar. Toch weer twee jaar. Een half jaar. Inmiddels staat het potje alweer een tijd op twee maanden leefgeld. En eigenlijk weet ik dat dit een onzinnig potje is. Het is gewoon de prijs die ik betaal voor mijn eigen onzekerheid.
Laat ik positief zijn, van drie jaar naar twee maanden, ik ben een stukje minder onzeker geworden. Ik heb mijzelf de afgelopen decennia beter leren kennen.
Tegen de stroom in
We leven in een samenleving die gebaseerd is op ‘meer’. Harder werken. Meer consumeren. Nieuw huis nieuwe auto nieuwe caravan nieuwe boot nieuwe kleren nieuwe gadgets. FIRE beweegt juist een beetje de andere kant op. We zitten niet allemaal op een houtje te bijten en onze theezakjes te drogen, dat is een misvatting. Maar je maakt wel andere afwegingen over je geld. Je gaat tegen de stroom in.
Hoe voelt het als je de nieuwe auto van de buren ziet? De foto’s van de wereldreis van je zus bekijkt? Je beste vrienden vertelt over je plannen en stuit op een muur van onbegrip? Of je hoort over de schulden van vrienden die je gemakkelijk af zou kunnen lossen, maar dan stop je wel twee jaar later met werken? Of die discussie met die ene vriend of familielid die wél weet van jullie plannen, maar die hardop uitspreekt dat ‘ie eigenlijk vindt dat jullie jezelf of jullie kinderen tekort doen. Want je kan toch veel meer doen? Geld moet toch rollen, liefst zo snel mogelijk? En je leeft toch maar één keer?
Ook hier spelen emoties een belangrijke rol. Zeker als de commentaren komen van mensen die dicht bij je staan. Het lukt me steeds beter om me weinig aan te trekken van de mening van anderen. Maar vanzelfsprekend is het nog steeds niet.
Zoektocht naar de invulling van het leven
Zo. De zin van het bestaan. Dat is even een zware, toch? Want met geld komt vrijheid. Vrijheid om keuzes te maken over de invulling van je leven. Waar word je echt blij van? Wat wil je echt gaan doen op het moment dat werken voor geld niet meer een belangrijke tijdsbesteding hoeft te zijn?
En het is ook de moeilijkste vraag. Als je veel FIRE-blogs leest zie je meer mensen ermee worstelen. Een enkeling zakt weg in depressie. Anderen gaan gewoon weer werken. Voor de meesten is het een zoektocht, niet zelden door verschillende dingen uit te proberen. Echt voelen en ervaren wat het is om iets te doen of te laten. Het ultieme proces om jezelf beter te leren kennen. En waar dat in je eentje al lastig is, is het natuurlijk een nog grotere uitdaging als je met z’n tweeën bent. Want heb je wel dezelfde verwachtingen? Vind je een levensstijl waar je allebei én samen gelukkig in bent?
Onze eigen zoektocht heb ik een tijdje al eens uitgebreid beschreven in deze blogpost. Het was een proces van jaren. Met heel veel ideeën die we gewikt, gewogen, onderzocht, en niet zelden weer verworpen hebben. En het was een emotionele achtbaan. Met een mooie uitkomst, dat wel…
Dus ja, grafiekjes en cijfertjes zijn nuttig tijdens de reis naar financiële onafhankelijkheid. Maar de emotionele reis is nog belangrijker op het pad naar succes. Denk ik tenminste.
Hoe goed ken jij jezelf?
Wat een prachtige beschrijving en precies hoe ik het ook voel.
Zeer goed verwoord! Ik herken me in de onzekerheid en de keuzes die we hierin maken (hoeveel cashgeld hou je aan, wanneer durf je de stap te nemen naar FIRE, etc) en of ik mijzelf ken? Iedere jaar weer een beetje beter 😉
Wat mijn zinvolle invulling van de dag gaat worden als elke dag zaterdag is, weet ik ook nog niet. Toen ik aan mijn FIRE avontuur begon leek het ook nog heel ver weg (10+ jaar in de toekomst, als dat al ging lukken). Inmiddels zijn het er nog maar 5 en moet het raar lopen wil het niet lukken. Misschien zou het voor mij goed zijn om werken geleidelijk uit te faseren door parttime te gaan werken voordat ik helemaal stop. Nu de financiële aspecten op automatische piloot lopen is dit wel een goed moment om hier over na te denken.
Zaterdag was mijn eerste FIRE meetup ooit en het was geweldig om in een ruimte te zitten met zoveel mensen, die ik helemaal niet ken, die met dezelfde doelen / dromen / uitdagingen bezig zijn als ik. Ik had niet verwacht dat anderen ook zo weinig steun ervaren van hun omgeving. Des te mooier dat we op zo een dag bij elkaar kunnen komen en onze ideeën en ervaringen kunnen delen, en oprecht blij kunnen zijn voor waar iemand mee bezig is, of wat ze al bereikt hebben.
Goed onderwerp om aandacht voor te hebben.
Als Budgetcoach help ik mensen met geldvragen en geldproblemen. En ik evalueer uiteraard altijd aan het einde. Het woord dat daarin zéker 80-90% van de tijd in terug komt is RUST. De financiële ruimte die er door coaching ontstaat, ook al is dat dan nog lang niet zoveel als de ruimte die jij hebt, geeft rust. En dat is dus niet in cijfers te vatten, maar puur het gevoel. Gaaf, hè?
Ha! Rust, ja. Die ben ik vergeten,zoveel heb ik daar inmiddels van…
Bedankt voor de interessante blog! De vraag hoe je omgaat met vrienden of familie met geldproblemen is een goede. Als je te makkelijk geld geeft houdt je problemen in stand of vererger je ze zelfs. Aan de andere kant wil je rampen zoals een executie verkoop, huisuitzetting of de vernedering van een baan ver beneden niveau voorkomen. De goede uitkomst is balanceren tussen die twee en dat is best moeilijk. Een goede tip die ik hoorde is dat regelmatig kleine giften beter zijn dan eenmalig een grote gift.
De beurs komt op mij niet heel betrouwbaar over. Dus ik houdt wel enkele jaren aan uitgaven buiten de beurs aan. Voor voorbeelden van wat er mis kan gaan denk ik aan de “Noodwet Financieel Verkeer”. Deze wet geeft de overheid de bevoegdheid kapitaalbewegingen te beperken, de geldhoeveelheid te controleren, en vermogen in beslag te nemen. Het lijkt mij goed dat deze wet er is. De wet geeft wel aan waar de overheid in vredestijd rekening mee houdt.
Bedankt voor deze FOMO-post. 😭 Volgende meet-up hoop ik er wel weer gezellig bij te zijn. Mooi omschreven over de emoties en de hele FIRE-reis. Leest toch ook een beetje alsof Geldnerd (hij wordt gemist, moge hij rusten in vrede) weer even in ons midden is. 😍
Wie is toch die Geldnerd waar iedereen het steeds over heeft!? 😳
Mooi verwoord. Dit is heel fijn voor mij om te lezen. Het besef dat jij ook met dezelfde dillema’s te maken hebt. Ik word omringd met mensen die volop consumeren. Nieuwe auto’s, tweede huis ….etc. en iedere keer betrap ik mezelf op jaloezie..waarom heb ik dit niet? Terwijl dit een keuze is en ik geef daar ook niet echt om. En iedere keer moet ik mezelf aan herinneren waarom ik dit doe en hoeveel rust mijn bescheide vermogen mij geeft.
Hoi Ruth, herkenbaar ik heb dat ook wel. En ook terwijl ik in verreweg het meeste niet eens interesse heb.
Ik voelde me al zo een sneu jaloersig mens 😅