Niet alles is beter in Elders. Over sommige dingen verbaas ik mij. Zo lijken veel inwoners van Elders verslaafd aan hagen en heggen. Van de hogere en pompeuzere soort, en niet zelden in allerlei vormen geknipt en geschoren. Ik zag het in de tuinen van een aantal huizen die we bezichtigd hebben. Om de tuin heen, maar ook binnen de tuin. Bedoeld om hoekjes te creëren of doorkijk te voorkomen. Ook in en om de tuin van ons Huize Elders hebben we veel heggen en hagen.
Gemengde gevoelens
Meneer Elders heeft gemengde gevoelens over dit verschijnsel. Positief is dat ze veel schuil- en nestelplaatsen bieden voor vogeltjes. De heggenmussen vliegen af en aan. Ook positief is dat het in elk geval geen lelijke houten of kunststof schuttingen zijn, die tegenwoordig rondom 90% van de postzegeltuintjes in Nederland lijken te staan.
Daar staat tegenover dat de gemiddelde heg ‘iets’ meer onderhoud vergt dan de gemiddelde bouwmarktschutting. Bij het tuingereedschap dat we hebben overgenomen van de vorige bewoners bevindt zich een uitgebreide collectie heggenscharen. Begrijpelijk, want we hebben letterlijk tientallen meters aan heg, en ook nog een enorme woekerende klimop over een pergola.
Een deel van de heggen en haagjes bestaat (bestond) uit de welbekende buxus familie. Die afgelopen jaar vakkundig is kaalgevreten door de rupsen van de buxusmot, net zoals vrijwel elke buxus in Nederland. De haag is zo ongeveer tot de grond toe teruggesnoeid in de hoop dat de struikjes herstellen. We zullen zien.
Maar mijn belangrijkste aarzeling bij al die heggen en hagen is een andere. Ze worden vaak hoog en breed. Dat is een keuze van de eigenaar, maar het is wel wat ik uiteindelijk vaak zie gebeuren. Je kunt er niet meer overheen kijken en ook niet meer doorheen kijken. En dan zit je dus in je eigen groene kooi. Je denkraam wordt vanzelf begrensd. Het is nog net geen betonnen luchtplaats van een gevangenis, een gevoel dat ik ook vaak krijg bij betegelde tuintjes met een hoge schutting eromheen. Maar het effect is hetzelfde. Een huis met gesloten rolluiken. Je wereld wordt naar binnen gekeerd. En dat is nou net niet mijn bedoeling…
Wat gaan we doen?
We gaan geen overhaaste dingen doen. Maar we gaan we kritisch kijken naar al die heggen en haagjes. Er staat bijvoorbeeld een relatief recent geplante taxushaag rond de moestuin. Maar die moestuin wil ik fors uit gaan breiden. Die haag moet dus verplaatst of verwijderd. Ook staat er een aantal hagen rond diverse borders. Daarbij vragen we ons serieus af waarom? En de woekerende klimop staat serieus in de weg bij de geplande eerste fase uitbreiding van de moestuin.
De kans is dus aanwezig dat er de komende jaren iets minder haag en heg in onze tuin overblijft. Maar we willen wel meer dan voldoende haag en heg overhouden voor al die vogeltjes. Want we hebben weliswaar tientallen nestkastjes rond Huize Elders, maar er moet natuurlijk geen woningnood ontstaan voor onze gevederde vrienden.
De namen haag of heg worden overigens vaak door elkaar gebruikt. In principe hebben ze dezelfde betekenis, namelijk een omheining van struiken.
Hoe kijk jij naar hagen en heggen?
Wij hebben er ook erg veel nog steeds van de vorige bewoners. Het vergt erg veel onderhoud. Voor ons te veel zelfs. Daarnaast zijn ze ook uut de kluiten gegroeid. Volgend jaar zullen we een start gaan maken met het vernieuwen van de hagen. Echter zullen er toch ook enkele meters worden vervangen door een schaaldelen schutting. Puur om het onderhoud wat terug te dringen.
Onze heg is een combinatie van vogelhuisvesting en privacy. En bijkomend voordeel, de heg biedt schaduw aan de schapen van onze buren.
Het onderhoud vergt tijd. Maar met goed gereedschap en door het samen te doen is het voor ons te behappen.
Wij zijn er blij mee.
Ik weet niet of dat in jullie Elderse tuin speelt, maar hagen zijn ook functioneel als windscherm. Kun je een paar ervan vervangen door takkenrillen? Ook dat is prima als vogelvoorziening.
Bij ons is de haag ook een enorm windscherm, daar ben ik blij mee
Een heg breekt de wind, biedt privacy, dempt geluid, helpt bij de waterhuishouding en geeft koelte en schaduw.
Naast schuilplaatsen en nestgelegenheid.
De meeste heggen en hagen zijn met 2 tot 4 snoeibeurten per jaar decenia in acceptabele proporties te houden.
Wij zijn in het proces van struiken en heggen toevoegen. Toen we het kochten was onze tuin een betegelde vlakte met heel veel schuurtjes, zevenblad, bamboe, winde, brandnetel, heermoes en Japanse duizendknoop. Nu is het 10% bestraat, staat er een zandbak en een schommel, is er een trampoline kuil. En verder gras met klaver, allerlei inheemse bloemen en kruiden, een paar langzaam groeiende klimmers, rozen, groenblijvende struiken, fruitbomen en kleine rommelhoekjes met snoeiafval, bladafval, gemaaid gras.
Er wonen egels, staartmezen, een boomvalk, pimpelmezen, fitissen, merels, zanglijsters, winterkoninkjes, 3 soorten mussen, koolmezen.
Er komen nog veel meer soorten vogels en een eekhoorntjes stel. Vele soorten vlinders en rupsen(waardplanten, er is een hoekje met brandnetels), bijen en hommels.
Elke week 2 uur tuinieren is afdoende (we maaien een deel van het gras elke week, en delen om de 6 tot 10 weken).
We zoeken nu naar een mooie manier om op een terrasje (2 bij 1,50) wel zon te hebben en uit de wind te zitten. We denken aan camelia’s
Wij hebben een klimophaag aan de ene kant tussen de buren in. Aan de achterzijde hebben we een gecombineerde Haag van taxus en haagbeuk. Die is zo laag dat we erover kunnen kijken. Aan de kant van de andere buren hebben we een stenen muurtje met daarnaast nog meer klimop. Daar willen we vanaf en dan daar een houten schutting . Omdat de klimop zo woekert en hij veel gesnoeid moet worden. Omdat onze border daar tegenaan ligt sneuvelen er altijd wel wat planten. Dat vind ik zo jammer. Bovendien is het onderhoud ook best veel 🙃
Onze buurvrouw moet nog een beetje overtuigd worden 😉
Hier ook tientallen metertjes heg niet door mij geplaatst met stukken waar je wel en stukken waar je niet overheen kan kijken. De speciaal daarvoor aangeschafte semi-professionele accu heggenschaar met een zwaar snijvermogen, extra lang zwaard en een aantal extra accu’s zorgen voor veel gemak en wendbaarheid. De tijdsbesteding van het 2x per jaar snoeien van de heggen blijft hierdoor zeer beperkt. Ik vind het prima zo!
Zelf ook vooral rondom heggen en klimop. Toen de buxusrups opkwam na een jaar besloten om alles te verwijderen. Los van het snoeien ook nog eens 2x/jaar minstens sproeien tegen de rups was er te veel aan. We hebben ook veel klimop op de draadomheining en wil er ook echt vanaf, te woekerende plant en bladafval niet makkelijk te composteren. 1 buur al kunnen overtuigen om dit te verwijderen, maar de andere delen blijven voorlopig staan. Vreselijke plant die klimop 😅 ook voor later zal het op oudere leeftijd steeds moeilijker zijn om die te onderhouden. Maar dat zijn zorgen voor later. Hebben wel taxus, haagbeuk en beukenhaag, mooi en onderhoudsvriendelijker. Succes Geldnerd!
Wie is Geldnerd? 😳
Onze gezamenlijke tuin in de woongemeenschap heeft veel hagen en heggen, laurier, liguster,en klimop…snelgroeiend spul omdat men dat 25 jaar geleden nodig vond. En inderdaad kost dat veel onderhoud(dat niemand echt wil doen)
Regelmatig snoeien we een laurier tot 50 cm af om die daarna weer uit te laten lopen. Vorig jaar de te hoog geworden ligusters weer naar normale hoogte gesnoeid, zodat je zonder trap kan snoeien bovenop. Het herstelt met een jaar prima.
Als het om heggen gaat ben ik voorstander van de Zeeuwse heggen en haag, die bestaat uit 60% meidoorn, 20% sleedoorn en 20% veldesdoorn. Verder is de haag opgevuld met hondsroos, egelantier, vlier en koebraam. Minder strak, minder onderhoud, en beter voor de vogels.
Enige nadeel aan dat soort heggen is dat snoeien niet zo makkelijk gaat. In Zuid- Limburg staan dit soort heggen dwars op de heuvels om de grond van de hellingen vast te houden. Er zit heel veel leven in zo’n heg aka graft. Maar snoeien terwijl er sleedoorn én meidoorn én bosrank tussen staat is een ramp. Je moet bedekkende kleding aanhebben anders zie je eruit alsof je met katten hebt geworsteld.
Aan elders leven: een takkenril is een goed alternatief.
Schaduw is slecht voor de moestuin. Ik heb een aantal minitrees geplaatst. Fruitbomen die een haag vormen, maar vooral ook fruit. Zijn nauwelijks ziektegevoelig en blijven smal. Iedere winter een paar takken wegsnoeien.
Ik ben er blij mee. Na drie jaar al de eerste peren geplukt.
Een Boskoopse druif als haag rond de moestuin geeft ook schaduw maar ook druiven. Ik schrijf Boskoopse, omdat die de meest simpelste druivensoorten is. Niet krenten, gewoon sap maken. Ik heb geust 6 liter flessen sap van 1 plant.
Voorbeeld. https://nl.pinterest.com/pin/834854849698044325/
De buxusmot kan bestreden worden. Maar meestal ben je te laat wanneer die er in zit.
Ik heb altijd begrepen dat een haag om een natuurlijke (moes)tuin (permacultuur) onmisbaar is. Zie bijvoorbeeld https://yggdra.be/een-haag-middenin-je-moestuin/ Net zoals een vijver onmisbaar is voor de biodiversiteit. Bij mij in de buurt een aantal biologische kwekerijen/tuinders. Hebben allemaal een hoge heg om het terrein en dat is niet voor de inkijk want de buren zitten honderden meters verderop. Maar ieder zijn ding en er zijn vele wegen die naar Rome leiden.
Ik heb een stadtuin met deels hout en deels beukenhaag (dus geen haagbeuk) aan beide kanten. Ik ben dol op het frisse groen in de lente. Ze zorgen zoals al gezegd voor verkoeling en beschutting. Ik heb een hele goeie telescopische heggeschaar (gar-dena) in de herfst en lente snoei ik. In de lente met de handmaar ik heb maar 8 meter in totaal maar dat vind ik mooier ivm raffelig blad.
Overigens werd de mijne bijna 2,5 meter hoog en een meter dik. Vorig jaar beide kanten enorm teruggesnoeid naar 1.70 en de takken 25 cm van de stam. Dat kan prima als de haag gezond is.
Wij hebben van het najaar 180 inheemse haagplanten (tjes) gezet met subsidie van Heg en haag. Juist voor de biodiversiteit. Wilg, hazelaar, duindoorn, mispel, bessen, kornoelje, etc Tegen de wind en de inkijk. Wij mogen geen schuttingen in onze wijk (gelukkig). We hebben ze tactisch geplaatst met doorkijkjes. Ik noem het altijd de ‘landschappelijk inpassing van ons buurhuis’ (niet onze smaak). In onze wijk verder wel veel biljartlakens en laurierhagen, daar word ik wel wat treurig van. En elke vrijdag, zaterdag en zondag het gesnor van de grasmaaiers, (tip: doe een cursus maaienmetdezeis.nl), dat hoort er in een gebied zonder postzegeltuintjes ook bij. Ik houd van hagen. Snoeien is een kwestie van een beetje bijknippen.
Hagen en heggen … Die had ik ook heel veel in de tuin. Nu ik meer aan voedselproductie denk, ben ik een deel van de Beukengaag aan het vervangen door eetbare haag. Lekkere bessen om van te smullen.
In een ander deel van de tuin kan de haag gewoon haag blijven en groeien.